Dlaczego przyjemność mija?
Pomyśl o czynnościach, które sprawiają Ci przyjemność. Może to być przepyszna kolacja, luksusowa kąpiel z bąbelkami, masaż u dobrego specjalisty, mecz ulubionej drużyny, tort z tej fantastycznej cukierni. A teraz zastanów się, jak długo możesz przeżywać te sytuacje na niezmiennie wysokim poziomie przyjemności. Może pierwsze pół godziny w wannie albo dwa zjedzone kawałki tortu sprawią Ci ogromną radość, ale nie będzie ona trwała wiecznie. Wszystko, co dobre (i złe też, na szczęście) się kończy. Im dłużej będziesz robić tę rzecz, nawet jeśli ją lubisz, tym mniejszą przyjemność zaczniesz odczuwać.
Czy do przykrych sytuacji można się przyzwyczaić?
Teraz przypomnij sobie jakieś nieprzyjemne sytuacje. Być może mieszkasz lub pracujesz przy ruchliwej ulicy. Z pewnością Twój mózg zaczął ignorować odgłosy ruchu ulicznego, chociaż początkowo mogły być dla Ciebie drażniące. Teraz uświadamiasz sobie ten hałas właściwie tylko, kiedy nowy klient lub przyjaciel wpadający z wizytą zwróci na to uwagę.
Habituacja, czyli siła przyzwyczajenia.
Mówimy tutaj o zjawisku, które psychologowie nazywają “habituacją“. Chodzi po prostu o naszą zdolność do przyzwyczajenia się do pewnego bodźca, a bodźcem może być tak naprawdę wszystko: słodki smak pączków, muzyka grająca w tle, ale także dreszczyk emocji pierwszego pocałunku, czy radość z nowej pracy. Do wszystkiego się przyzwyczajamy, wszystko traci swoją pierwotną siłę robienia na nas wielkiego wrażenia.
Badania nad zjawiskiem habituacji.
Zaczyna się już w naszym życiu płodowym. Przeprowadzono ciekawe eksperymenty, w których nienarodzone jeszcze dzieci poddawano działaniom różnych bodźców, np. głośnego dźwięku i mierzono ich reakcje. Początkowo dziecko reagowało bardzo silnie, a im częściej dźwięk się powtarzał, tym reakcje stawały się słabsze.
Znaczenie habituacji w naszym życiu.
Skoro przyzwyczajamy się do bodźców na tak wczesnym etapie rozwoju, to zjawisko habituacji musi mieć jakieś większe znaczenie. Rzeczywiście, habituacja pełni dla nas ważną rolę. Umożliwia nam normalne funkcjonowanie w tym świecie pełnym bodźców. Dzięki temu zjawisku możesz pracować, relaksować się czy spać, nawet jeżeli za oknem jest ciągle głośno. Twój mózg, korzystając ze zjawiska habituacji, oddziela informacje istotne od nieistotnych, a Ty możesz skoncentrować się na tym, co ważne.
Habituacja a samoświadomość.
Nie możesz zmienić zjawiska habituacji, możesz je jednak wykorzystać! Potencjalnie, jeśli robisz coś nieprzyjemnego- rzecz ta zacznie stawać się coraz mniej nieprzyjemna z czasem. Może zatem warto zmyć wszystkie naczynia naraz, zamiast robić sobie przerwy?
To samo tyczy się rzeczy przyjemnych- im częściej będziesz je przerywał, tym większa przyjemność, ponieważ każda przerwa osłabia efekt przyzwyczajenia. Radość, jaką czerpiesz z danej sytuacji, możesz przeżywać na nowo za każdym razem, gdy ją rozpoczynasz!