Czym się różni lęk od strachu?

Lęk jest wszechobecny i powszechny. Doświadczamy go wszyscy, w mniejszym lub większym stopniu, w bardziej lub mniej adekwatnych sytuacjach. Nie ma zdrowych ludzi, którzy się nie boją.

Blisko lęku mamy strach. Strach różni się od lęku tym, że dotyczy jasno określonego, konkretnego zagrożenia, tymczasem poznawczym składnikiem lęku jest oczekiwanie zagrożenia o znacznie bardziej mglistym charakterze. W praktyce te dwie emocje często się przenikają.

Dlaczego lęk jest potrzebny?

Nikt nie może być wolny od lęku, ponieważ pełni on ważne funkcje. Od początku dziejów ludzkości zapewniał nam bezpieczeństwo. Tak, tak- odczuwanie lęku pomagało przetrwać. Lęk został zaprojektowany po to, by nas chronić przed niebezpieczeństwami. Dzięki niemu człowiek stawał się czujny na zagrożenia.

Funkcje lęku- zwraca uwagę na potencjalne zagrożenie

Zatem po pierwsze, i być może najważniejsze, lęk zwraca naszą uwagę. Wyobraź sobie, że wychodzisz wieczorem z przyjaciółmi na miasto i nagle uświadamiasz sobie, że masz na jutro ważną pracę do napisania! Czujesz to ukłucie lęku? Być może przypominasz sobie, jak w zeszłym semestrze zapomniałeś o podobnym zadaniu? No właśnie. Mózg używa twojego ciała, żeby zwrócić ci na coś ważnego uwagę.

Podobnie poczujesz ukłucie lęku kiedy usłyszysz kroki na schodach, choć nikogo nie powinno być w domu. To lęk zwróci twoją uwagę na nietypową, potencjalnie niebezpieczną sytuację.

Teraz pomyśl, że tylko wyobrażasz sobie, co złego może się stać. Może martwisz się sytuacją w pracy, obawiasz konfrontacji z sąsiadem, zamartwiasz się swoim stanem zdrowia. Możesz poczuć lęk na samą myśl o tym!

Podsumowując: lęk pojawia się, gdy coś co się dzieje zagraża ci w jakiś sposób albo przypomina o tym, że kiedyś podobna sytuacja wpędziła cię w kłopoty.

Funkcje lęku- przygotowuje cię do reakcji

Drugą rolą lęku jest przygotowanie cię do reakcji. Całe twoje ciało zaczyna działać tak, żeby zareagować. Serce zaczyna bić szybciej, wydziela się glukoza, perystaltyka jelit jest wstrzymana, a naczynia krwionośne pompują maksymalnie dużo krwi do mięśni. Kiedyś potrzebowaliśmy tego mechanizmu do walki lub ucieczki. Do dzisiaj napędzani strachem potrafimy bić rekordy wytrzymałości i szybkości w przeskakiwaniu ogrodzeń.

Wiemy też, że lęk o umiarkowanym natężeniu działa motywująco. Przypomnij sobie ostatni raz, kiedy z powodu niespodziewanych korków w pośpiechu opracowywałeś nową trasę dojazdu do miejsca spotkania, albo kiedy nie potrzebowałeś porannej kawy, a poszedłeś na egzamin rześki jak skowronek.  Lęk pomaga także zareagować, zanim uruchomisz zdolność do pogłębionej analizy sytuacji.

Kiedy lęk przeszkadza

Problem pojawia się, kiedy poziom lęku jest za wysoki, kiedy trwa zbyt długo lub każe działać  w nieracjonalny sposób.  Kiedy lęk zaczyna znacząco przeszkadzać w życiu i ograniczać twoje kontakty ze światem, z ludźmi, wpływać na twój dobrostan psychiczny- pojawia się pytanie o pomoc. Metodą leczenia zaburzeń lękowych jest psychoterapia, czasami połączona z farmakoterapią. Szczególnie często pacjenci wybierają terapię w nurcie poznawczo-behawioralnym.

Z doświadczenia gabinetowego widać, że często lęk to tylko czubek góry lodowej, a pod nim znajdują się inne trudności.  Potrzeba czasu i pracy, żeby się z nimi uporać, ale dzięki terapii możemy wreszcie spojrzeć na siebie i świat inaczej, bo bez lęku.

Chcesz porozmawiać o lęku? Umów się na godzinną konsultację z naszym specjalistą.

 

Dlaczego przyjemność mija?

Pomyśl o czynnościach, które sprawiają Ci przyjemność. Może to być przepyszna kolacja, luksusowa kąpiel z bąbelkami, masaż u dobrego specjalisty, mecz ulubionej drużyny, tort z tej fantastycznej cukierni. A teraz zastanów się, jak długo możesz przeżywać te sytuacje na niezmiennie wysokim poziomie przyjemności. Może pierwsze pół godziny w wannie albo dwa zjedzone kawałki tortu sprawią Ci ogromną radość, ale nie będzie ona trwała wiecznie. Wszystko, co dobre (i złe też, na szczęście) się kończy. Im dłużej będziesz robić tę rzecz, nawet jeśli ją lubisz, tym mniejszą przyjemność zaczniesz odczuwać.

Czy do przykrych sytuacji można się przyzwyczaić?

Teraz przypomnij sobie jakieś nieprzyjemne sytuacje. Być może mieszkasz lub pracujesz przy ruchliwej ulicy. Z pewnością Twój mózg zaczął ignorować odgłosy ruchu ulicznego, chociaż początkowo mogły być dla Ciebie drażniące. Teraz uświadamiasz sobie ten hałas właściwie tylko, kiedy nowy klient lub przyjaciel wpadający z wizytą zwróci na to uwagę.

Habituacja, czyli siła przyzwyczajenia.

Mówimy tutaj o zjawisku, które psychologowie nazywają “habituacją“. Chodzi po prostu o naszą zdolność do przyzwyczajenia się do pewnego bodźca, a bodźcem może być tak naprawdę wszystko: słodki smak pączków, muzyka grająca w tle, ale także dreszczyk emocji pierwszego pocałunku, czy radość z nowej pracy. Do wszystkiego się przyzwyczajamy, wszystko traci swoją pierwotną siłę robienia na nas wielkiego wrażenia.

Badania nad zjawiskiem habituacji.

Zaczyna się już w naszym życiu płodowym. Przeprowadzono ciekawe eksperymenty, w których nienarodzone jeszcze dzieci poddawano działaniom różnych bodźców, np. głośnego dźwięku i mierzono ich reakcje. Początkowo dziecko reagowało bardzo silnie, a im częściej dźwięk się powtarzał, tym reakcje stawały się słabsze.

Znaczenie habituacji w naszym życiu.

Skoro przyzwyczajamy się do bodźców na tak wczesnym etapie rozwoju, to zjawisko habituacji musi mieć jakieś większe znaczenie. Rzeczywiście, habituacja pełni dla nas ważną rolę. Umożliwia nam normalne funkcjonowanie w tym świecie pełnym bodźców. Dzięki temu zjawisku możesz pracować, relaksować się czy spać, nawet jeżeli za oknem jest ciągle głośno. Twój mózg, korzystając ze zjawiska habituacji, oddziela informacje istotne od nieistotnych, a Ty możesz skoncentrować się na tym, co ważne.

Habituacja a samoświadomość.

Nie możesz zmienić zjawiska habituacji, możesz je jednak wykorzystać! Potencjalnie, jeśli robisz coś nieprzyjemnego- rzecz ta zacznie stawać się coraz mniej nieprzyjemna z czasem. Może zatem warto zmyć wszystkie naczynia naraz, zamiast robić sobie przerwy?

To samo tyczy się rzeczy przyjemnych- im częściej będziesz je przerywał, tym większa przyjemność, ponieważ każda przerwa osłabia efekt przyzwyczajenia. Radość, jaką czerpiesz z danej sytuacji, możesz przeżywać na nowo za każdym razem, gdy ją rozpoczynasz!

 

 

Czy osoba z cechami borderline potrafi kochać?

Kiedy za studenckich czasów dużo podróżowałam, poznałam w pociągu ciekawego mężczyznę. Chociaż nie utrzymywaliśmy kontaktu po wspólnej podróży, do dzisiaj pamiętam naszą rozmowę, a szczególnie jeden wątek, dotyczący jego relacji. Dużo opowiadał mi o swojej byłej-obecnej dziewczynie, wobec której żywił bardzo silne i ambiwalentne uczucia, taka trochę relacja  love-hate. Jego dziewczyna zdradzała objawy borderline i była w procesie leczenia. Opowiadał o jej impulsywności, wybuchach gniewu, samookaleczaniu, problemach w relacjach z innymi ludźmi i wreszcie zapytał: czy ona mnie w ogóle kocha i  jak kocha osoba z borderline? Wówczas trudno mi było jednoznacznie odpowiedzieć, sama jeszcze niewiele wiedziałam o leczeniu zaburzeń osobowości. Jednak minęło trochę czasu. Studia się skończyły, specjalizacja się skończyła, czteroletnia szkoła psychoterapii również, a przez mój gabinet przeszło kilkadziesiąt osób zmagających się z zaburzeniem osobowości z pogranicza. Mogłabym więc odpowiedzieć dzisiaj ze zdecydowanie większą dozą pewności.

Krótka odpowiedź na to pytanie jest oczywista: tak, ludzie cierpiący z powodu borderline mogą tworzyć satysfakcjonujące związki, zakładać rodziny i być naprawdę wspaniałymi partnerami. Wiele zależy od ich samoświadomości, faktu od odbytej psychoterapii, czy też tego, w jaki sposób u konkretnej osoby to zaburzenie się manifestuje, czyli od specyficznych objawów.

Wczytując się w objawy borderline widać, że większość z nich ujawnia się w relacjach z drugą osobą. Możesz czuć się jak na huśtawce, na przemian idealizowany, a za chwilę dewaluowany. Możesz nie rozumieć, skąd pochodzą intensywne reakcje twojego partnera, jego gniew i impulsywne reagowanie. Możesz czuć się przytłoczony ogromem potrzeb, jakie ma wobec ciebie partner.

 

Czy borderline jest niebezpieczne?

Osoba z tym typem osobowości może być niebezpieczna przede wszystkim dla siebie- ponieważ 60-70% tej grupy ma w swojej historii życia próbę samobójczą, a  8-10% osób z zaburzeniem z pogranicza umrze śmiercią samobójczą. To bardzo ważne, żeby uważnie przyglądać się takim tendencjom i reagować na nie. Szczególnie w sytuacji porzucenia, odtrącenia– czy to realnego, czy wyobrażonego- osoby z borderline bardzo mocno go doświadczają. Nawet jeśli wydaje się, że obiektywnie nie zadziało się nic aż tak złego, to szczególna wrażliwość tych osób na odrzucenie i porzucenie sprawia, że przeżywają to niezwykle mocno i boleśnie. W przypadku realnego zagrożenia samobójstwem – wzywamy karetkę.

 

Osobowość borderline objawy

Zaburzenie osobowości typu borderline (z pogranicza), po angielsku borderline personality disorder, stąd skrót BPD- to zaburzenie osobowości, w którym nasi pacjenci zmagają się z ciągłymi wahaniami nastroju, impulsywnymi zachowaniami, mają trudności w relacjach z innymi, nie są pewni własnej tożsamości. Mogą się samookaleczać lub stosować inne autodestrukcyjne zachowania. Bardzo często są to osoby niezwykle twórcze, inteligentne, ale ze względu na nasilenie swoich objawów nie rozwijają w pełni talentów i pracują poniżej swoich możliwości. Prawdopodobnie, chociaż jest to niemożliwe do zweryfikowania, z powodu BPD cierpiały: Księżna Diana oraz Marlyn Monroe.

Żeby w sposób naukowy odpowiedzieć sobie na pytanie, czym jest borderline, odnieśmy się do przyjętej klasyfikacji. Według używanej przez specjalistów klasyfikacji DSM-IV, żeby postawić diagnozę zaburzenia osobowości typu borderline, spełnione musi zostać co najmniej pięć z dziewięciu poniższych kryteriów:

1. Desperacki wysiłek wkładany w unikanie wyobrażonego odrzucenia przez innych.
2. Niestabilne i burzliwie przebiegające związki międzyludzkie, charakteryzujące się wahaniami między skrajnymi stanami – idealizowaniem lub pozbawianiem wartości.
3. Zakłócenie poczucia własnej tożsamości: wyraźny i trwale niestabilny obraz samego siebie lub własnego „ja”.
4. Impulsywność, okazywana w co najmniej dwóch obszarach, stwarzająca potencjalne zagrożenie (np. wydatki, seks, nadużywanie substancji, lekkomyślna jazda, objadanie się).
5. Nawracające zachowania, gesty lub groźby samobójcze albo samookaleczenia.
6. Niestabilność reakcji emocjonalnych spowodowana zmiennością nastroju w zależności od warunków (np. nasilone epizody dysforii, drażliwość lub lęk utrzymujące się do kilku godzin, rzadko dłużej niż kilka dni).
7. Przewlekłe poczucie pustki.
8. Niedostosowane zachowania, poczucie gniewu i trudności w panowaniu nad nim (np. częste wybuchy złości, utrzymujące się poczucie gniewu, powtarzający się udział w bójkach).
9. Związane z czynnikami stresowymi, przemijające wyobrażenia paranoidalne lub bardzo nasilone objawy dysocjacyjne.

Zasadniczą i ogólną cechą tego zaburzenia jest niestabilność i jej wpływ na różne dziedziny życia. Jeśli po przeczytaniu kryteriów zastanawiasz się, czy jesteś borderline- zachęcam do konsultacji ze specjalistą. Samodiagnozowanie rzadko okazuje się w stu procentach trafne, ale skoro zastanawiają cię niektóre swoje cechy i  zachowania, to może warto udać się do psychoterapeuty na 3-4 spotkania konsultacyjne  i podzielić swoimi wątpliwościami.

Jeżeli przeczytałeś te kryteria i wydaje ci się, że bliska osoba może mieć objawy borderline- zalecam wizytę u psychoterapeuty, najlepiej z doświadczeniem w prowadzeniu psychoterapii poznawczo-behawioralnej, terapii schematu, czy też psychoterapii dialektyczno-behawioralnej. Taka psychoterapia to uznana metoda leczenia zaburzenia osobowości typu borderline.

 

Osobowość borderline jak postępować

Bardzo długo, nawet wśród niektórych specjalistów, pokutował stereotyp, że zaburzenia typu borderline nie da się wyleczyć, a osobą chorującą na borderline nie da się żyć i najlepiej trzymać się od niej z daleka. Na szczęście, te czasy już minęły, chociaż jeszcze 15 lat temu, na studiach z psychologii, słyszałam takie treści wraz z życzeniami, żebyśmy nigdy nie mieli takich pacjentów w gabinecie. Teraz, kiedy badań nad leczeniem zaburzeń osobowości jest coraz więcej- okazuje się, że regularna psychoterapia przynosi bardzo dobre rezultaty i zaburzenie to można leczyć.

Zatem pierwszym postępowaniem z wyboru powinna być psychoterapia. Na przykład psychoterapia poznawczo-behawioralna, z uwzględnieniem terapii schematu, która umożliwia redukcję objawów zaburzenia bordeline oraz prowadzi do trwałych zmian w osobowości pacjenta. W terapii schematów terapeuta pomaga przełamywać wytworzone w dzieciństwie dysfunkcyjne wzorce. Odbywa się to z pomocą różnych technik poznawczych, behawioralnych oraz doświadczeniowych.  Ważna jest również relacja terapeutyczna: oparta na poczuciu bezpieczeństwa i zaufaniu.

Czasami potrzebne jest włączenie farmakoterapii. Leki antydepresyjne mogą zostać przepisane w leczeniu objawów głębokiej depresji. Poza tym czasami stosowane są selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI), benzodiazepiny (uwaga na uzależnienie), czy neuroleptyki.  Generalnie, zaleca się, aby leki podawać w szczególnych sytuacjach, przez ograniczony czas. Żadne leczenie farmakologiczne nie sprawi, że zaburzenie osobowości typu borderline zostanie wyleczone. Co więcej, niektóre wyniki z badań empirycznych wskazują, że osoby przyjmujące leki odnoszą mniej korzyści z terapii w porównaniu do tych, którzy nie zażywają leków. Może to wynikać z faktu, że techniki psychoterapeutyczne, szczególnie techniki doświadczeniowe, wymagają bycia w kontakcie ze swoimi przeżyciami. Ponadto, w terapii pacjent ma za zadanie nauczyć się, jak radzić sobie z trudnymi emocjami, a trudno to zrobić jeśli leki skutecznie wyciszają.

 

Jak możesz pomóc osobie z borderline

Zastanówmy się, jak żyć z osobą cierpiącą na borderline. Związałeś się z kimś, kto może swoim zachowaniem prowadzić do wyczerpania twoich zasobów empatii i współczucia, kto ma wobec ciebie pewne oczekiwania, często jednak formułuje ambiwalentne żądania i powoduje to w tobie poczucie chaosu. Jednocześnie z jakichś przyczyn wybrałeś sobie właśnie takiego, a nie innego partnera, więc coś was połączyło.

Pamiętaj proszę, że związałeś się z osobą, która też z tego powodu cierpi, która wiele przeszła, która nie wybrała sobie zaburzenia osobowości, i która- miejmy nadzieję- jest gotowa podjąć trudną drogę pracy nad sobą.

Chociaż specjaliści nie wiedzą dokładnie, co powoduje zaburzenia osobowości, w tym zaburzenia osobowości z pogranicza, pewne jest, że mamy do czynienia z mieszanką niekorzystnych czynników. Zarówno biologicznych, a mózgu przecież nikt sobie nie wybiera, jak i środowiskowych. Można mieć na myśli takie traumatyczne wydarzenia życiowe, jak utrata ważnej osoby, np. rozwód rodziców, śmierć; brak zaspokajania podstawowych potrzeb: bezpieczeństwa, ochrony i miłości; przemoc emocjonalna; bycie ofiarą przemocy fizycznej lub seksualnej itp. Żadnej z tych sytuacji również osoba z borderline nie wybiera. Zatem to nie jej wina, że taka osobowość się ukształtowała, ważne jest, co z tymi trudnościami jest gotowa robić.

Ty możesz empatycznie być i wspierać swojego bliskiego w procesie zdrowienia, w poszukiwaniu dobrego psychoterapeuty. Rozmawiać z nim, okazując wsparcie i stawiając granice, które sprawią, że poczuje się bezpiecznie.

Jeżeli z jakichś powodów trwasz jednak w związku, który przynosi ci wiele cierpienia, a twój partner nie chce się zmienić i nie podejmuje ku temu żadnych kroków- może warto zastanowić się, dlaczego w takim związku pozostajesz.

 

Chcesz porozmawiać o Bordeline? Umów się na godzinną konsultację z naszym specjalistą.

 

Czym jest zaburzenie osobowości?

Nasza osobowość jest to coś, co odróżnia nas od innych. Jest zespołem względnie trwałych cech, skomplikowanym systemem regulującym nasze zachowanie. Jakie czynniki mają wpływ na kształtowanie się osobowości? Do najważniejszych źródeł rozwoju osobowości zalicza się m.in.:

• wczesnodziecięce doświadczenia,
• czynniki biologiczne, genetykę,
• modelujące zachowania osób dorosłych,
• styl wychowawczy rodziny,
• inne środowiska wychowawcze np. szkoła,
• decyzje okresu dojrzewania,
• czynniki kulturowe.

Tak samo, jak istnieją różne typy osobowości, mamy również różne typy zaburzeń osobowości. Czym jest zaburzenie osobowości? Zaburzenia osobowości, według definicji psychiatrycznej to:

(…) głęboko zakorzenione i utrwalone wzorce zachowań, przejawiające się mało elastycznymi reakcjami na różnorodne sytuacje indywidualne i społeczne. Reprezentują one albo skrajne, albo znaczące odmienności w porównaniu z przeciętnym w danej kulturze sposobem spostrzegania, myślenia i odczuwania, a w szczególności – odnoszenia się do innych. Takie wzorce zachowania mają tendencje do trwałości i do obejmowania wielu zakresów funkcjonowania psychologicznego.

Objawy zaburzeń osobowości

Każde zaburzenie osobowości rozpoznawane jest indywidualnie, na podstawie charakterystycznych objawów i opisów zawartych w międzynarodowych klasyfikacjach. Jeśli jednak przyjrzymy się powyższej definicji, możemy zauważyć pewne typowe cechy ogólne dla wszystkich zaburzeń osobowości Są to:

• trwałość i głębokie zakorzenienie danych cech osoby, co oznacza, że nie pojawiają się one i nie znikają, jak np. objawy chorobowe,
• cechy te są mało elastyczne, osoba w wielu okolicznościach zachowuje się w taki sam (lub przynajmniej podobny), dezedaptacyjny sposób i co więcej, powtarza ten wzorzec pomimo cierpienia, jakie jej przysparza,
• cechy te są skrajnym przerysowaniem zespołu cech obecnych u innych ludzi,
• cechy te przejawiają się zarówno w sposobie, w jaki dana osoba postrzega rzeczywistość, jak i w myśleniu i emocjach w stosunku do siebie i innych ludzi,
• cechy te mają szczególne znaczenie w kontaktach z innymi ludźmi – raczej nie ułatwiają lecz ograniczają, utrudniają, a niejednokrotnie odpowiadają ze niszczenie tych relacji, co staje się widoczne w toku psychoterapii,
• cechy te tworzą całościowy wzorzec, nie są pojedynczymi zachowaniami lub tylko przerysowaniem jakiegoś jednego aspektu charakteru.

Zaburzenia osobowości u dzieci- objawy

Zaburzenia osobowości pojawiają się w okresie dzieciństwa lub w wieku młodzieńczym i trwają w wieku dojrzałym. Chociaż zaburzenia osobowości tradycyjnie diagnozuje się u osób pełnoletnich, symptomy ich wystąpienia obserwuje się już u młodzieży. Często specjaliści mówią wówczas o “osobowości nieprawidłowo kształtującej się”.

Przeprowadzając wywiad kliniczny z osobą dorosłą, można zauważyć charakterystyczne zachowania, które w przeszłości wzbudzały niepokój rodziców i otoczenia. Jeśli masz małe dziecko lub nastolatka, są pewne symptomy, które powinny wzbudzić twój niepokój i pomyśleć o umówieniu wizyty u psychologa. Do takich symptomów należą:

• nadmierne przejmowanie się krytyką innych ludzi,
• branie wszystkiego za bardzo do siebie,
• stałe poczucie, że wszyscy wyrządzają nastolatkowi krzywdę,
• zrzucanie winy za wszelkie swoje niepowodzenia na innych ludzi,
• nadmierna wrażliwość na odrzucenie,
• tendencja do buntu i konfliktów z osobami reprezentującymi autorytet oraz częste wpadanie w złość,
• zachowania dziecka znacznie przekraczają normy społeczne i pojawiają się działania niezgodne z prawem (kradzieże, włamania, ucieczki z domu, używanie alkoholu),
• ciągłe uczucie pustki,
• samookaleczanie.

Są to symptomy, które występujące sporadycznie nie muszą oznaczać rozwijających się zaburzeń osobowości, ale jeśli zauważasz w nich trwale powtarzający się wzorzec, lepiej udać się na konsultację i rozpocząć terapię. Najczęściej zostanie wam zaproponowana terapia rodziny lub terapia indywidualna dziecka przy udziale rodziny.

Czy zaburzenia osobowości są chorobą psychiczną?

Zaburzenia osobowości mogą poprzedzać inne zaburzenia psychiczne lub z nimi współwystępować. Dla przykładu, zaburzenie osobowości typu borderline może współwystępować z zaburzeniami nastroju, takimi jak depresja czy choroba afektywna dwubiegunowa.

Zaburzenia osobowości nie są tożsame z kryzysami psychicznymi, które pojawiają się i przemijają. Nie są też chorobą taką, jak depresja, która ma swój początek i (zazwyczaj) koniec. Przez zaburzenia osobowości rozumiemy obecność trwałych cech charakterologicznych i utrwalonych wzorców postępowania, zachowania, relacji z innymi ludźmi i funkcjonowania w społeczności. Cechy te, ze względu na swoją jakość i ilość, utrudniają danej osobie prawidłowe funkcjonowanie społeczne, rodzinne i zawodowe (lub w zakresie edukacji) oraz uniemożliwiają lub hamują rozwój w tych obszarach. Są też często związane z subiektywnie przeżywanym cierpieniem.
Zatem zaburzenie osobowości nie jest ograniczonym w czasie epizodem czy pojedynczym zachowaniem. Mówiąc o tym, czym jest zaburzenie osobowości, można powiedzieć, że ktoś „taki był i taki jest”, że taka jest jego „natura”.

Czy zaburzenia osobowości można wyleczyć

Warto w tym miejscu podkreślić, że te utrwalone cechy osobowościowe mogą ulegać i ulegają wraz z upływem czasu modyfikacjom. Jednym z czynników mających wpływ na rozwój w tym zakresie może być odpowiednia i fachowa psychoterapia.

Głównym sposobem leczenia osób z zaburzeniami osobowości jest długoterminowa psychoterapia poznawczo-behawioralna (psychoterapia schematu, dialektyczno-behawioralna) lub psychoterapia psychodynamiczna, a także psychoterapia w innych nurtach. Podstawowym leczącym czynnikiem terapeutycznym, niezależnym od stosowanego podejścia, jest nawiązanie relacji terapeutycznej opartej na wzajemnym zaufaniu, bezpieczeństwie i zaangażowaniu.

W toku psychoterapii możliwe jest uzyskanie realnych i trwałych zmian w funkcjonowaniu pacjenta. Terapia nie zmieni zasadniczego typu osobowości, ale pomoże złagodzić te cechy, które przysparzają cierpienia, wpływają niekorzystnie na daną osobę i jej funkcjonowanie wśród innych ludzi.

Farmakoterapia ma znaczenie uzupełniające i leki zaleca się głównie ze wskazań objawowych, np. w celu opanowania nasilonej depresji, lęku czy krótkotrwałych objawów psychotycznych.

Jak pomóc osobie z zaburzeniami osobowości

Towarzyszenie osobie, która zmaga się z zaburzeniami osobowości to ogromne wyzwanie dla bliskich. Możesz, jako bliska osoba, doświadczać silnych i skrajnych emocji. Kilka wskazówek, co może być pomocne w towarzyszeniu osobie z zaburzeniami osobowości:

• pamiętaj, że jako bliska osoba, jesteś częścią środowiska pacjenta, które również na niego oddziałuje i możesz mieć realny wpływ na jego samopoczucie i leczenie;
  pomoże ci zdobywanie wiarygodnych informacji na temat konkretnego typu zaburzenia, żeby dowiedzieć się więcej o objawach i przeżywaniu zaburzenia przez pacjenta;
  możesz zachęcać pacjenta do podjęcia regularnej psychoterapii lub leczenia psychiatrycznego, ale nie masz mocy kontrolowania go w każdej sytuacji, nie odpowiadasz za jego zachowanie;
• twoja pomoc osobie z zaburzeniami osobowości jest inna, niż pomoc terapeutyczna;
• twoje słowa mają moc, okazując cierpliwość i empatię możesz znacząco pomóc swojemu bliskiemu;
• bądź życzliwy;
• nigdy nie używaj diagnozy jako zarzutu czy próby obrażenia pacjenta;
• wszystkie informacje na temat twojego bliskiego zachowaj dla siebie, nie ma potrzeby żeby osoby postronne były informowane o jego diagnozie, chyba że on zadecyduje inaczej;
• poszukaj grupy wsparcia dla siebie, dbaj o swój dobrostan psychiczny;
• jeśli jest ci szczególnie ciężko, zawsze możesz skonsultować się z psychologiem.

Typy zaburzeń osobowości

Zaburzenia osobowości są sklasyfikowane w dwóch ważnych, wciąż zmienianych i udoskonalanych publikacjach: ICD- 10 oraz DSM-V.

Zgodnie z Międzynarodową Statystyczną Klasyfikacją Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD-10), wydawaną przez WHO wyróżnia się są następujące odmiany specyficznych zaburzeń osobowości:

• osobowość paranoiczna,
• osobowość schizoidalna,
• osobowość dyssocjalna,
• osobowość chwiejna emocjonalnie
• osobowość histrioniczna,
• osobowość anankastyczna,
• osobowość lękliwa (unikająca),
• osobowość zależna.

Z kolei w klasyfikacji DSM- V (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) – klasyfikacji zaburzeń psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego. wyróżnia się:

• zaburzenia osobowości typu A: paranoiczne, schizoidalne, schizotypowe,
• zaburzenia osobowości typu B: antyspołeczne, z pogranicza (borderline), histrioniczne, narcystyczne,
• zaburzenia osobowości typu C: unikowe, zależne, obsesyjno-kompulsyjne.

Jak leczyć borderline?

Zaburzenie osobowości z pogranicza, inaczej borderline, BPD, Borderline Personality Disorder. Osoby cierpiące na to zaburzenie zmagają się z trudnościami w każdym z obszarów codziennego funkcjonowania. Obecność i nasilenie poszczególnych cech będzie się różnić u różnych osób, obraz i przebieg zaburzenia osobowości z pogranicza (BPD) może być różny, powyżej opisane objawy są pewnymi wskazówkami, natomiast żeby mieć pewność co do diagnozy warto się zwrócić do specjalisty.

Objawy, które pojawiają się zaburzeniu osobowości typu borderline to:

• dysregulacja emocji – osoba z BPD ma tendencję do przeżywania bardzo silnych i bolesnych emocji: głębokiego smutku, silnej złości, przytłaczającego wstydu czy obezwładniającego lęku. Ta ogromna wrażliwość emocjonalna jest dla pacjenta przytłaczająca, szczególnie, że emocje mogą pojawiać się bez szczególnej przyczyny i trwać długo;
• trudności w relacjach – przez to, że reakcje emocjonalne osoby cierpiącej na BPD są tak silne, trudno jest jej funkcjonować w relacjach, dodatkowo pojawia się ogromny lęk przed porzuceniem czy silna złość, z perspektywy otoczenia- nieuprawniona, a dla pacjenta jest w danym momencie jedynym znanym sposobem reagowania;
• impulsywne zachowania – pacjenci z zaburzeniem osobowości typu borderline przeżywają silne objawy, z którymi radzą sobie często w sposób impulsywny- samookaleczając się, używając substancji psychoaktynych, angażując się w przypadkowe związki, podejmując ryzykowne działania.

Leczenie zaburzenia osobowości typu borderline powinno odbywać się w gabinecie psychoterapeuty, często z udziałem psychiatry i farmakoterapii. Skuteczne w przypadku osób z zaburzeniem borderline jest szczególnie podejście poznawczo-behawioralne oraz psychodynamiczne. Zalecana jest terapia indywidualna, gdzie terapeuta buduje silną relację opartą na zaufaniu, lub psychoterapia grupowa. Ważne jest, aby psychoterapeuta okazywał swoją autentyczną akceptację i pomagał rozwijać ją u pacjenta. Dodatkowo pacjent podczas terapii uczy się regulacji emocji, uważności, radzenia sobie z ludźmi i odporności na stres.

 

Chcesz porozmawiać o Zaburzeniach osobowości? Umów się na godzinną konsultację z naszym specjalistą.

 

Mindfulness (uważność) to coś, co jest wpisane w twoje umiejętności od zawsze, ponieważ jest szczególnym trybem uwagi. Bycie uważnym to zauważanie tego, co dzieje się w nas i wokół nas. Nie jest to jednak pasywna obserwacja i udawanie, że nic nas nie porusza, jak może się niektórym wydawać. Uważność nie jest obojętnością, ale akceptacją, otwartością i umiejętnością reagowania na to, co się pojawia z życzliwością.

Czy jesteś uważny?

Przypomnij sobie, co jadłeś dzisiaj na śniadanie. Jaki to miało smak, konsystencję, temperaturę? Przypomnij sobie zapach i dźwięki ulicy, po której ostatnio szedłeś. Kiedy ostatnio miałeś poczucie doświadczania chwili tak po prostu? Być może uda ci się przypomnieć sobie moment obserwowania płynącej rzeki, albo chmur na niebie. Możliwe, że doświadczyłeś wówczas zjawiska, o którym jest ten artykuł. Bardzo pożądanego, które można, a nawet trzeba trenować, ponieważ przynosi wiele korzyści.

Ćwiczenie w duchu Mindfulness

Spróbuj wykonać teraz ćwiczenie: zamknij oczy i bądź. Pozostań tak przez kilka minut. Zaobserwuj, co się dzieje w tobie, a następnie powróć do czytania artykułu.

Co się stało? Zapewne po zamknięciu oczu pojawiły się w twojej głowie myśli, może zastanawiałeś się, do czego takie ćwiczenie może prowadzić, a może przypomniałeś sobie o jakimś zadaniu do wykonania. Może poczułeś głód lub inne sygnały z twojego ciała, może zacząłeś doświadczać jakiś emocji- zaciekawienia, niepokoju, zdziwienia? Może słyszałeś dźwięki z zewnątrz i zaczęły one układać się w jakąś historię.

Cokolwiek się z tobą działo- byłeś, doświadczyłeś. Zrobiłeś pierwszy krok w codziennym trenowaniu mindfulness, do którego serdecznie cię zachęcam.

Dlaczego Mindfulness jest ważny?

Im więcej stresu doświadczamy, tym ważniejsza staje się praktyka uważności. Uważność to odnajdywanie porządku i spokoju pośród chaosu – nie porządkowanie go na siłę i zmienianie życia.

Jeśli jesteś taki, jak większość ludzi, to twoja głowa nieustannie czymś się martwi, planuje, rozmyśla. Ciągle coś przeżywasz, irytujesz się. Co ważne- w byciu uważnym nie chodzi o zaprzeczanie emocjom, ale kiedy pojawia się złość, możesz ją odczuć w ciele i uznać: “ok, to jest złość”. Możesz obserwować, skąd się bierze, jak przebiega, objąć ją życzliwą świadomością. W podejściu mindfulness możemy obserwować, jak myśli i odczucia pojawiają się i przemijają.

Stres dotyka każdego z nas

Nasz świat kręci się coraz szybciej, a ilość bodźców, jaka do nas dociera każdego dnia jest ogromna. Na każdym kroku jesteśmy bombardowani informacjami i obciążeni decyzjami, które musimy podejmować. Wydaje się, że jako ludzie sobie z tym nie radzimy. Ewolucja nie nadąża za tempem zmieniającego się świata. I chociaż są tacy, którzy postulują ciągłe robienie więcej, lepiej, szybciej, pomimo ponoszonych kosztów – to statystyki mówią same za siebie. Nasze zdrowie psychiczne i fizyczne nie jest gotowe na takie tempo życia.

Potrzebujemy metod regulujących nasze emocje, pomocnych w przywróceniu równowagi. Kontemplacja, medytacja pomaga zmniejszyć stres i odnaleźć się w tym gwałtownie zmieniającym się świecie.

W czym pomaga Trening Uważności?

Podejście mindfulness jest pomocne w prewencji i zmniejszaniu wielu trudności i zaburzeń, w tym: depresji, bólu fizycznego, nadciśnienia, niskiego poczucia własnej wartości, a także- co szczególnie ważne w okresach wzmożonej zachorowywalności- wzmacnia odporność immunologiczną! Ponadto praktykowanie medytacji i mindfulness ułatwia zasypianie, przynosi spokój i równowagę, sprawia, że poprawia się twoja świadomość ciała i swoich emocji.

Istnieje mnóstwo badań dotyczących zastosowania mindfulness we współczesnej psychoterapii, psychologii i medycynie, szczególnie dotyczących wpływu medytacji na pracę mózgu. Jednym z pierwszych szeroko zakrojonych było to z roku 1967. Dr Herbert Benson (Harvard University) przebadał osoby medytujące, a dokładniej ich temperaturę ciała, ciśnienie, częstotliwość bicia serca. Okazało się, że miały one o wiele lepsze wyniki w porównaniu z osobami niemedytujących.

Jak zacząć praktykować uważność?

Najlepiej nie zwlekaj, zacznij od teraz i poświęć codziennie chociaż kilka minut. Jeśli nie wiesz, od czego zacząć, proponuję popularne ćwiczenie “jedzenie rodzynki”. Weź dwie rodzynki. Jeżeli nie lubisz rodzynek, weź dwa winogrona lub inne małe owoce. Na początku to ćwiczenie może wydawać ci się dziwne, ale jeśli pojawiają się jakieś myśli na jego temat- w porządku, przyjmij je, niech będą takie, jakie są.

Weź do ręki jedną rodzynkę i przez kilka sekund potrzymaj ją. Zobacz, jaką ma teksturę. Następnie przyjrzyj się jej z bardzo bliska i zastanów się, jak wygląda, czy coś Ci przypomina. Spróbuj wyobrazić sobie, jak smakuje, ale nie bierz jej jeszcze do ust. Najpierw przyjrzyj się, jaki ma kolor, jaką wielkość, a następnie powąchaj ją. Nie spiesz się. Uruchom różne zmysły. Kiedy będziesz gotowy, weź ją powoli do ust i połóż na języku. Trzymaj ją w ustach i spróbuj powoli przeżuwać. Zobacz, jaką ma konsystencję. Czy jest twarda, czy miękka? Jaką ma temperaturę? Jak smakuje? Rozkoszuj się nią przynajmniej przez kilka minut przed połknięciem.
Następnie weź do ręki drugą rodzynkę i wykonaj dokładnie tę samą procedurę. Kiedy skończysz, spróbuj zastanowić się, jakie różnice zauważyłeś między rodzynkami w zapachu, smaku i wyglądzie. Czy kiedykolwiek zwróciłeś na to uwagę wcześniej?

Brawo, za tobą pierwsze świadome ćwiczenie, wprowadzające w tematykę mindfulness.

 

Chcesz porozmawiać o Mindfulness? Umów się na godzinną konsultację z naszym specjalistą.

 

 

Być może niektórzy, czytając ten tytuł, zastanawiają się, po co walczyć z czymś, co jest usilnie promowane w naszej kulturze jako pozytywne. Przecież dopinanie każdego projektu na ostatni guzik oraz wypełnianie swoich obowiązków zawsze na 100% jest chwalone przez pracodawców, rodziców, na spotkaniach towarzyskich, a nawet w niektórych cytatach motywacyjnych. Jednak takie podejście przynosi wiele strat- trudno obcować z perfekcjonistą i w życiu zawodowym i w środowisku rodzinnym. Perfekcjonizm nie jest chorobą psychiczną, ale często przynosi dużo cierpienia zarówno danej osobie jak i jej otoczeniu. Trudno mieć szefa, który przyczepia się najmniejszych szczegółów i oczekuje wielokrotnego poprawiania raportów. Skąd się bierze perfekcjonizm? Jakie są koszty perfekcjonizmu? Jak sobie z nim radzić?

Perfekcjonizm a psychologia

Współczesna psychologia mówi o perfekcjonizmie, jako o tendencji do wyznaczania sobie (lub innym) nierealistycznie wysokich standardów funkcjonowania, łącznie z niemożnością zaakceptowania błędów czy niedoskonałości. Oznacza to, że nie tylko dążysz do osiągnięcia wybitnie wysokich wyników w jakiejś dziedzinie, ale też brak tychże powoduje u ciebie liczne negatywne konsekwencje.

Przede wszystkim spójrzmy na emocje: napięcie, które może się pojawiać szczególnie kiedy nie osiągasz wyznaczonego celu, lęk, poczucie niezadowolenia z siebie. To przekłada się na twoją fizjologię, perfekcjoniści często skarżą się na bóle głowy, problemy trawienne, problemy związane z układem sercowo–naczyniowym.  W skrajnych przypadkach u osób będących perfekcjonistami może rozwinąć się depresja. Niektóre objawy związane z anoreksją czy bulimią także można rozumieć jako skrajne przejawy perfekcjonizmu ukierunkowanego na własne ciało i wygląd.

Jednym z paradoksów perfekcjonizmu jest to, że nadmierny perfekcjonista tak bardzo dąży to wykonania jakiegoś działania na 100%, że często nie kończy go wcale! Bardzo często w gabinecie zjawiają się osoby, którym ciężko zacząć pisać pracę magisterską wcale nie przez brak wiedzy czy czasu, ale właśnie z powodu przekonania, że ich praca “musi być perfekcyjna”.  A nawet kiedy jest już gotowa- perfekcjoniście ciężko będzie poczuć sukces i się nim nacieszyć. Perfekcjoniści mogą także obawiać się podejmowania nowych aktywności, ze strachu przed „byciem początkującym”.

Perfekcjonizm – przyczyny

Skąd się bierze perfekcjonizm? Zwykle okazuje się, że perfekcjoniści byli wychowywani przez krytycznych i wymagających rodziców, byli często porównywani do innych i czerpali poczucie wartości z zewnątrz. I tak jak wszystko, zaczyna się od naszych myśli. Typowe dla perfekcjonizmu jest czarno-białe myślenie. To dialog typu: zaangażuję się w nowy projekt całym sobą, albo nie warto nawet o nim czytać; jestem piękną kobietą albo brzydką.

Dokłada się do tego nasza kultura, która nie zna umiaru i górnej granicy osiągnięć. Zawsze możesz więcej, lepiej i sprawniej. Zawsze możesz być jeszcze lepszą wersją siebie.

Perfekcjonizm- jak leczyć?

Zamiast nadmiernego perfekcjonizmu proponuję obniżanie nierealistycznych standardów i pokochanie pojęcie robienia czegoś “wystarczająco dobrze”. Napisałeś jeden rozdział pracy- świetnie, przestań go poprawiać i przeredagowywać, po prostu oddaj promotorowi i poczekaj na korektę. Nikt nie oczekuje od ciebie, że napiszesz pracę do zaakceptowania za pierwszym razem. Nikt, poza tobą, drogi perfekcjonisto.

Spróbuj też, robiąc coś, skupić się na samej czynności i przyjemności, jaką przynosi, a nie na ostatecznym wyniku. Pomaga w tym podejście ”uważności”.

Możesz również wejść w dialog z samym sobą i zadać sobie pytanie, czego tak naprawdę się boisz- co się najgorszego stanie i czy świat się zawali, jeśli nie osiągniesz wystarczająco wysokiego standardu wykonania. Sprawdź również, co tracisz podchodząc perfekcjonistycznie do swoich zadań. Może robisz szczegółowe listy rzeczy do zrobienia, może sprawdzasz wielokrotnie maile przed wysłaniem, a może poświęcasz dużo energii na utrzymanie fasady i otrzymywanie pochwał od ludzi.

Jeśli zauważasz u siebie nadmierny perfekcjonizm, konsultacja u psychologa lub psychoterapeuty może być pomocna odnośnie ustalenia sposobów radzenia sobie oraz zrozumienia jego przyczyn i funkcji, jaką pełnił w twoim życiu.

Na koniec polecam do przemyślenia wszystkim perfekcjonistom- myśl Davida Burnsa, wykładowcy akademickiego i autora wielu książek z dziedziny psychoterapii poznawczo-behawioralnej: “perfekcjonizm to największa iluzja, jaką sobie stworzył człowiek. We wszechświecie po prostu nie istnieje. Nie ma perfekcji. Jest to zwyczajne oszustwo, ponieważ obiecuje bogactwo, a przynosi biedę. Im mocniej dążymy do perfekcji, tym większe będzie rozczarowanie – to tylko abstrakcja, pojęcie, konstrukt myślowy, niemający odzwierciedlenia w rzeczywistości. Wszystko da się poprawić, jeżeli przyjrzymy się temu z bliska i krytycznie.”

 

Chcesz porozmawiać o perfekcjonizmie? Umów się na godzinną konsultację z naszym specjalistą.

 

 

Czy psychoterapia działa na wszystko?

Czego psychoterapia nie zmieni? Zazwyczaj mówimy o tym, co psychoterapia może zmienić i w czym Ci pomóc. Żeby być rzetelnym i transparentnym, trzeba opowiedzieć o tym, czego psychoterapia nie zmieni. Nawet najlepsza psychoterapia, połączona z głęboką pracą nad sobą nie pomoże we wszystkim.

1. Psychoterapia nie zmieni innych!

Pacjent przychodzi do gabinetu, mówiąc o kryzysie w związku oraz o konfliktach w pracy. Opowiada o tym, jak trudno mu w relacjach, ponieważ inni go krzywdzą, są niewdzięczni, nie potrafią zaspokoić jego potrzeb. Zapytany o cel pracy terapeutycznej odpowiada: żeby oni zachowywali się inaczej. Nie mamy takiej mocy, żeby zmieniać innych. Możemy przyjrzeć się temu, co pacjent wnosi do relacji, ale do tanga trzeba dwojga.

2. Psychoterapia nie stworzy człowieka na nowo!

Są ludzie, którzy przychodzą do gabinetu terapeuty z intencją całkowitej zmiany. Nie ma takiej możliwości, żeby podczas psychoterapii ulepić człowieka na nowo. Możemy zmieniać pewne aspekty, możemy skupiać się na niektórych przekonaniach o sobie, zmieniamy stare schematy, akceptujemy te, których zmienić nie możemy.

3. Psychoterapia nie daje gotowych rozwiązań!

Chciałabym dać uniwersalną receptę na sukces swoim pacjentom, ale nie ma takiej. Psychoterapia to nie przepis na ciasto, który wypróbowany kilkukrotnie zawsze daje ten sam rezultat. Jako fachowcy mamy swoje narzędzia, techniki i sposoby pracy, ale używamy ich adekwatnie do sytuacji życiowej każdego z naszych pacjentów.

 

Chcesz porozmawiać? Umów się na godzinną konsultację z naszym specjalistą.

 

 

O co najczęściej pytają osoby zastanawiające się nad podjęciem psychoterapii?

Może zastanawiasz się teraz, czy zapisać się na psychoterapię w naszym ośrodku w Lublinie?. Pacjenci, którzy przychodzą na terapię bardzo często mówią, że zastanawiali się nad podjęciem tego kroku przez dłuższy czas. Bardzo często również słyszę, że długo wybierali psychoterapeutę. To całkowicie zrozumiałe, biorąc pod uwagę, ile odwagi czasami wymaga zrobienie pierwszego kroku. Nie pomagają w tym, pokutujące w społeczeństwie negatywne przekonania na temat psychoterapii, o których możesz przeczytać w artykule o popularnych mitach o psychoterapii i psychoterapeutach. Są również pewne pytania, które się często powtarzają, zarówno u osób, które zgłaszają się na psychoterapię onlinie, jak i u tych przychodzących na psychoterapię w Lublinie.

1. Czemu psychoterapia trwa tak długo?

Zawsze podkreślam, że podziwiam odwagę osób zapisujących się na pierwszą wizytę! To świadczy o dbaniu o siebie, gotowości do samorozwoju, do zgłębienia swojej przeszłości i dążeniu ku wzrostowi. Ale psychoterapia jest szczera do bólu. Nie zawsze jest miła i przyjemna, nie oferuje prostych rozwiązań na skomplikowane problemy. To może odstraszać niektóre osoby. Takie pragnienie, żeby zmienić coś lub siebie szybko, na już, jest nierealne. Chociażby dlatego, że jeśli powtarzaliśmy pewne mechanizmy przez kilkanaście lub kilkadziesiąt lat, nie ma możliwości ich trwałej zmiany podczas jednej sesji. Musimy się nowych rzeczy nauczyć, zrozumieć swoje schematy działania. Przepracować to, co można i nauczyć się akceptować to, czego zmienić się nie da.

2. Czy każdy potrzebuje psychoterapii?

Krótka odpowiedź brzmi: nie wszyscy potrzebujemy psychoterapii ale wielu osobom może się bardzo przydać.

Rozbudowana odpowiedź jest bardziej skomplikowana, ponieważ każdy człowiek jest inny i nie ma prostych recept. Jeśli zastanawiasz się, czy zapisać się na psychoterapię- warto mieć na uwadze swoją obecną sytuację, cele życiowe i potencjalne korzyści z psychoterapii.

Są ludzie, którzy bez długotrwałej lub cyklicznej psychoterapii nie mogliby funkcjonować w życiu. Myślę o moich dawnych pacjentach z oddziału psychiatrycznego oraz Poradni Zdrowia Psychicznego. Psychoterapia pomagała im pracować zawodowo, wchodzić w związki, spełniać się w różnych życiowych rolach. Są też ludzie, którzy przechodzą w przez ważny etap życia, są w pewnego rodzaju kryzysie i poszukują terapeuty, który pomoże im się przyjrzeć sobie w trakcie tej zmiany i przejść przez nią suchą nogą. Często wówczas pojawiają się różne objawy, np. psychosomatyczne, lękowe, depresyjne, które niejako przyprowadzają człowieka do terapeuty.

Ale nie tylko! Tak samo jak nie musisz mieć nadwagi, żeby pójść do dietetyka, ale zapisujesz się na wizytę, bo wiesz, zdrowie i świadome odżywianie jest ważne, tak samo w przypadku terapii. Możesz podjąć pracę nad sobą, żeby siebie lepiej siebie poznać i zrozumieć, rozwijać swój potencjał.

3. Kiedy się zapiszę, to jak wygląda pierwsze spotkanie z psychoterapeutą?

Pierwsze spotkanie ma służyć rozeznaniu się, czy psychoterapia jest dla Ciebie, czy potrzebujesz kilku konsultacji, a może warto najpierw skontaktować się z psychiatrą. Pierwsze spotkanie w Centrum Psychoterapii SmartHeart trwa 50 minut i możesz spodziewać się, że psychoterapeuta zapyta Cię o powód zgłoszenia oraz o to, czy korzystałeś już z pomocy psychologicznej lub psychoterapeutycznej. Zostaniesz również zapytany o to, czy przyjmujesz lub przyjmowałeś jakieś leki psychiatryczne. Możesz się spodziewać, że terapeuta będzie chciał poznać Ciebie i dowiedzieć się czegoś więcej o Twoim życiu, o istotnych doświadczeniach życiowych.

Pierwsze spotkanie z psychoterapeutą to także dobra okazja dla Ciebie, aby dopytać o nurtujące Cię kwestie. Zarówno te formalne, dotyczące czasu trwania i częstotliwości, jak i wszelkiego rodzaju pytania dotyczące kompetencji zawodowych.

Jeżeli masz jeszcze jakieś pytania dotyczące psychoterapii- skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego. Jeżeli zastanawiasz się, czy zapisać się na psychoterapię- pisz śmiało, odpowiadamy zazwyczaj w ciągu 24 godzin.

 

Chcesz porozmawiać? Umów się na godzinną konsultację z naszym specjalistą.

 

 

Kojarzycie gabinety luster w wesołych miasteczkach, pomieszczenia pełne zwierciadeł groteskowo zniekształcających obraz? Właśnie tak czasami działa nasz mózg, wykrzywiając i zniekształcając rzeczywistość. W psychoterapii poznawczo-behawioralnej dużą wagę przywiązuje się do przekonań i interpretacji sytuacji przez daną osobę. Często te interpretacje to zniekształcenia rzeczywistości, bo chociaż wszyscy żyjemy w tej samej przestrzeni, nasze postrzeganie realności różni się. Cytując Epikteta z Hierapolis- “niepokoją nas nie rzeczy, lecz nasze mniemania o nich”.

Każdy, naprawdę każdy z nas ma tendencję do zniekształcania rzeczywistości i interpretowania jej na swój sposób. Dzieje się to automatycznie i niestety często prowadzi do przeżywania przykrych emocji, brania na siebie nadmiernej odpowiedzialności, budowania lęku. Dlatego tak ważne jest, żeby nauczyć się w porę wychwytywać te małe oszustwa naszej głowy. Mówiąc ogólnie, zniekształcenia poznawcze to sposoby myślenia, błędne lub fałszywe, które mają negatywny wpływ na nasze życie psychiczne. Wszystko jest w naszej głowie.

1. Myślenie czarno-białe

Pomyśl o kilku sytuacjach. Jeśli porządkujesz mieszkanie, a po schowaniu mopa i odkurzacza zauważasz jeszcze jakiś kurz w rogu pokoju- czy myślisz, że źle posprzątałeś mieszkanie? Czy jeżeli przygotowujesz wesele i zamawiasz tort przystrojony świeżymi owocami, a podczas imprezy widzisz, że jest pokryty lukrem- myślisz, że wesele jest nieudane? Czy zdarza ci się oceniać ludzi w skrajnych kategoriach: ktoś jest dobry albo zły, mądry albo głupi, idealny lub uszkodzony? Jeśli tego typu myślenie brzmi znajomo, to być może masz tendencję do tzw. myślenia czarno-białego, zwanego też myśleniem typu wszystko albo nic. Polega na niedostrzeganiu całego kontinuum i skupiania się na skrajnościach. Natomiast myśląc logicznie wiemy, że system zero- jedynkowy sprawdza się najlepiej w branży IT.

2. Nadmierne uogólnianie

Podobna do tego zniekształcenia rzeczywistości i bardzo częsta u ludzi jest nadmierna generalizacja, czyli uogólnianie. Zapomniałeś o terminowym opłaceniu rachunku- czy pomyślisz, że nie masz do niczego głowy i poczujesz się niekompetentny? Nie przygotowałeś prezentacji na czas- myślisz o sobie, że nic w życiu nie osiągniesz? Dziewczyna, którą poznałeś nie chce iść z tobą na drugą randkę- czy w głowie pojawia się: nigdy nie znajdę partnera, jestem beznadziejny? Prawdopodobnie zaczniesz odczuwać smutek i przygnębienie.

A gdyby trzymać się faktów, to nieopłacenie rachunku znaczy tylko tyle, że nie opłaciłeś rachunku. A nie, że nie masz do niczego głowy. Brak prezentacji to brak prezentacji, a nie życiowa porażka. Wyciąganie wniosku na podstawie jednej przesłanki nie ma żadnego logicznego sensu, a prowadzi do negatywnego myślenia o sobie i przeżywania przykrych emocji. Dlatego w gabinecie często rozmawiamy o tym, jak myślenie wpływa na samopoczucie, i jak można to myślenie zmieniać.

3.  Czytanie w myślach

Innym powszechnym zniekształceniem poznawczym jest czytanie w myślach, czyli przekonanie, że wiem co inni sądzą na mój temat. Może znane ci są sytuacje, w których uzależniasz swoje działanie od tego wewnętrznego głosu “a co ludzie powiedzą”. Nie zmienię kierunku studiów po drugim roku, bo pomyślą, że jestem niekonsekwentny. Boję się zakładać zbyt wiele biżuterii, bo uznają że się stroję. Nie powiem tego żartu na głos, bo ktoś uzna mnie za niepoważnego. Wszedłem do pokoju i ktoś się zaśmiał? To na pewno ze mnie. Tymczasem nikt z nas nie jest pępkiem czyjegoś świata i ludzie naprawdę nie poświęcają nam tak wiele uwagi, jak się czasami wydaje. A nawet gdyby tak było, to ostatecznie jakie to ma znaczenie co ktoś o nas myśli?

Teraz Twoja kolej- zastanów się, czy masz tendencje do zniekształcania rzeczywistości poprzez: czarno-białe myślenie, nadmierne uogólniania lub czytanie ludziom w myślach. W psychoterapii jednym z tematów, jakie omawiamy są takie właśnie zniekształcenia poznawcze. Jeśli interesuje Cię ten temat i jesteś ciekaw innych zniekształceń, wejdź na stronę edytaserwatka.pl i przeczytaj więcej, posłuchaj podcastu, a także pobierz bezpłatny e-book na temat radzenia sobie z niektórymi zniekształceniami rzeczywistości!

 

Chcesz porozmawiać? Umów się na godzinną konsultację z naszym specjalistą.

 

 

Zawód psychoterapeuty wiąże się z wieloma mitami i stereotypami. Sprawdź, jakie mity o psychoterapii i psychoterapeutach Ty powielasz.

Czy myśląc o psychoterapeucie przychodzi Ci na myśl szpakowaty pan w okularach siedzący przy kozetce? A może miła pani w koralach i chuście zarzuconej na ramiona? A wygląd to dopiero początek, bo mylnych stereotypów na temat terapii i terapeutów jest naprawdę wiele.

Podobno czytamy ludzi jak otwarte księgi, diagnozujemy innych podczas spotkań towarzyskich. Słyszałam, że mamy bardzo poukładane i spokojne życie, albo wręcz przeciwnie- jesteśmy chodzącymi problemami. Psychoterapia zaś to wyciąganie pieniędzy, rozrywka dla bogatych i znudzonych lub coś tylko dla ludzi poważnie chorych i zaburzonych. Proszę wybrać dowolne.

Rozumiem, dlaczego psychoterapia budzi pewne emocje- to w końcu coś osobistego, nieznanego, owianego tajemnicą, coś co dotyka nas głęboko. Psychoterapia to niezwykła przygoda, pozwalająca spotkać się ze sobą i z takimi częściami siebie, które były głęboko zakopane. Dlatego, żeby trochę odczarować to, co nieznane, piszę do was o kilku mitach i stereotypach, które często przewijają się w rozmowach.

1. Mit, że psychoterapeuta nie ma problemów, a nawet jeśli ma to świetnie sobie z nimi radzi

Zawsze zastanawia mnie zdziwienie ludzi: ty się denerwujesz? Ty to przeżywasz? Ty się czymś martwisz? Ale ty jesteś psychologiem! Przecież wiadomo, że wraz z dyplomem psychologa lub certyfikatem psychoterapeuty wycinają kawałki mózgu odpowiedzialne za emocje i wszczepiają czip gwarantujący idealne życie. Moi drodzy, psychoterapeuta (psycholog, psychiatra), to nie robot. To człowiek, doświadczający dokładnie tych samych emocji i zmagający się z różnymi wydarzeniami życiowymi jak każdy. Bycie psychoterapeutą nie chroni przed trudnościami. Może oczywiście pomagać w radzeniu sobie z nimi, natomiast odczuwanie emocji i bycie w kontakcie ze sobą jest w tym zawodzie wręcz niezbędne. Nie wyobrażam sobie pracować, nie czując i sama nie chciałabym iść psychoterapeuty-robota. Czy Ty chciałbyś mieć psychoterapeutę wypranego z emocji?

2. Mit, że psychoterapia jest dla ludzi nienormalnych

To mit, że psychoterapia jest tylko dla osób ciężko chorych! Zasadniczo na psychoterapię zgłaszają się zarówno osoby radzące sobie dobrze w życiu, jak i ludzie doświadczający poważnych kryzysów, a także chorujący np. na depresję. W gabinecie pojawia się też coraz więcej pacjentów zainteresowanych lepszym rozumieniem siebie, rozwojem oraz polepszeniem jakości życia. Ja mam w sobie nieustanny zachwyt nad odwagą ludzi przekraczających próg gabinetu, gotowych wyruszyć w podróż w głąb siebie. To wiele mówi o ich samoświadomości, gotowości do zmiany i chęci zaopiekowania się sobą. Myślę, że łatwiej, chociaż tylko pozornie, jest udawać, że nic się nie dzieje, niż zdecydować się na skorzystanie z pomocy profesjonalisty.

Kiedy choruje Twoje serce, to idziesz do kardiologa. Jeśli się przeziębiłeś- bierzesz zwolnienie i odpoczywasz. Obie te sytuacje są zupełnie zwyczajne. Tymczasem swoje zdrowie psychiczne często bagatelizujemy. Pomimo rosnącej świadomości społecznej, zdarza się niestety usłyszeć, że chodzenie do psychologa jest czymś dziwnym.

3. Mit, że psychoterapeuta to taki kolega za pieniądze

Psychoterapeuta najpierw kończy studia, najczęściej psychologię lub medycynę. Następnie przez cztery lata uczy się sztuki prowadzenia terapii, przechodzi własną psychoterapię, zdaje po drodze wiele egzaminów. Procesy terapeutyczne swoich pacjentów superwizuje (upraszczając- konsultuje się), ponosząc odpowiedzialność za swoje słowa i techniki, jakich używa. W naszym Centrum Psychoterapii SmartHeart pracujemy z sercem i z głową. Superwizujemy się regularnie, wspólnie oraz indywidualnie.

Jasne, że relacja terapeutyczna jest bardzo ważna, a jak wynika z wielu badań- to nawet najważniejszy czynnik leczący. Psychoterapia jednak w odróżnieniu od codziennych pogaduszek ma inny cel, określone zasady, metody i techniki pracy i jest skończona w czasie.

4. Mit, że psychoterapeuta w czarodziejski sposób zmieni moje życie

Czasami w gabinecie żartuję, że chciałabym wyciągnąć różdżkę i rzucić zaklęcie, ale akurat dzisiaj pożyczyłam ją koleżance. Psychoterapeuta nie ma żadnej supermocy ani nie czyta z oczu. Nie daje też gotowych recept i rozwiązań. Psychoterapeuta jest ekspertem, który pomaga pacjentowi wydobywać jego potencjał i lepiej radzić sobie z trudnościami. Ekspertem od swojego życia oraz osobą odpowiedzialną za wprowadzenie zmiany jest każdy człowiek. To ważne, żeby pamiętać, że od zaangażowania każdego pacjenta zależy sukces terapii.

5. Mit, że psychoterapia jest kosztowna

Sesja psychoterapii indywidualnej kosztuje w naszym Centrum SmartHeart 120 zł. Wiele osób jest gotowych wydać taką sumę pieniędzy, ponieważ rozumieją znaczenie ich zdrowia psychicznego i zadowolenia z życia. Czasami jednak zdarza się niestety, że dobrostan psychiczny przegrywa z abonamentem na Netflixa, przecenami w galerii, weekendowymi rozrywkami albo używkami. Nie ma nic złego w oglądaniu Netflixa i piciu piwa wieczorem. Pojawia się jednak pytanie o długoterminowy cel.

Wydawanie pieniędzy na te rzeczy nie zapewni nam długotrwałej satysfakcji ani nie podniesie stale jakości życia. Po obejrzeniu kolejnego odcinka serialu, kupnie kolejnej rzeczy do szafy, po kolejnej imprezie czy wyjeździe wakacyjnym budzimy się i wracamy do starych schematów. Jeśli chcesz dać sobie szansę i zapisać się na pierwszą konsultację psychoterapeutyczną, możesz to zrobić klikając tutaj. Zostaniesz przeniesiony do kalendarza. Wystarczy, że wybierzesz nazwisko terapeuty, datę i system poprowadzi Cię do potwierdzenia wizyty oraz płatności.

To najczęstsze mity o psychoterapii i psychoterapeutach. Jeśli masz jakieś pytania lub komentarze- zapraszam do kontaktu przez formularz. Zapraszam też do przeczytania artykułu o pytaniach, jakie najczęściej pojawiają się przed zapisaniem na psychoterapię.

 

Chcesz porozmawiać? Umów się na godzinną konsultację z naszym specjalistą.